Aktualności

30 stycznia 2014 r. w Warszawie zmarł Stefan „Starba” Bałuk,  cichociemny, uczestnik Powstania Warszawskiego i jeniec obozów Wehrmachtu, a po wojnie członek organizacji „Wolność i Niezawisłość”. W zbiorach naszego muzeum znajdują się przekazane przez niego pamiątki, głównie związane z okresem pobytu w niewoli niemieckiej.

Stefan Bałuka, ps. „Kubuś”, „Starba” urodził się 15 stycznia 1914 r. w Warszawie. Przed wojną ukończył Szkołę Nauk Politycznych na Wydziale Finansowo-Ekonomicznym i zaliczył czwarty rok studiów na Uniwersytecie Warszawskim. Po agresji III Rzeszy na Polskę został przydzielony do IX batalionu pancernego w Lublinie. Podobnie jak setki tysięcy polskich żołnierzy postanowił kontynuować walkę z niemieckim okupantem poza granicami kraju. Dołączył do tworzących się Polskich Sił Zbrojnych, najpierw we Francji, a następnie w Wielkiej Brytanii. Tu z racji swoich zainteresowań i umiejętności fotograficznych został uznany przez przełożonych za dobrego kandydata na cichociemnego. W kwietniu 1944 r. przerzucono go do Polski. Przydzielony do Wydziału Techniczno-Legalizacyjnego Oddziału II Komendy Głównej Armii Krajowej, zajmował się m.in. podrabianiem dokumentów i fotografowaniem niemieckich umocnień w Warszawie. W powstaniu walczył w szeregach batalionu „Pięść”. Wspólnie ze swoim dowódcą Stanisławem Jankowskim i innymi żołnierzami plutonu „Agaton” prowadził działania rozpoznawcze, nie rezygnując przy tym z dokumentowania walczącej Warszawy. Po kapitulacji trafił do obozu przejściowego w Ożarowie, następnie 8 października 1944 r. do Stalagu 344 Lamsdorf, a stąd po 10 dniach do Oflagu II B Gross Born. Z tego obozu uciekł w styczniu 1945 r. i zaangażował się w działania podziemia poakowskiego. Jako członek organizacji „Wolność i Niezawisłość” został jesienią 1945 r. aresztowany i skazany na dwa lata więzienia.

Po odzyskaniu wolności realizował się w zawodzie artysty fotografika, a także działacza środowiska kombatanckiego i popularyzatora losów polskich żołnierzy w czasie II wojny światowej. Na ten temat wydał szereg publikacji i przygotowywał wystawy, na których prezentował swój bogaty zbiór fotografii wojennych. Za udział w II wojnie światowej był wielokrotnie odznaczany, a w 2006 r. awansowany do stopnia generała brygady w stanie spoczynku.

W 2009 r. Stefan „Starba” Bałuk do zbiorów naszego muzeum przekazał dwa roczniki jenieckiego pisma „Za drutami” (z 1940 i 1941 r.) oraz reprodukcje fotografii dotyczących polskich jeńców wojennych, jak również dwóch innych tematów: cichociemnych i walk powstańczych.      

Rodzinie składamy wyrazy serdecznego współczucia.

Fot. Mariusz Kubik