Wolność dla jeńców i więźniów NKWD

80 lat temu dotychczasowy okupant Polski na chwilę stał się jej sojusznikiem. 30 lipca 1941 roku w Londynie premier polskiego rządu gen. Władysław Sikorski podpisał z ambasadorem ZSRR w Wielkiej Brytanii Iwanem Majskim układ o wznowieniu stosunków dyplomatycznych oraz współpracy na rzecz pokonania III Rzeszy. Porozumienie zakładało również powstanie polskiej armii w Związku Radzieckim.

Na mocy dodatkowego protokołu do układu, władze radzieckie udzieliły amnestii polskim obywatelom pozbawionym wolności na terytorium ZSRR. Punkt ten umożliwił zwolnienie tysięcy wojskowych przetrzymywanych w radzieckich obozach jenieckich i miejscach zesłań, a w konsekwencji pozwolił na uformowanie Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR pod dowództwem gen. Władysława Andersa.

Do nowo tworzonej Armii Andersa, jak ją potocznie nazywano, przybywały ze wszystkich stron Związku Radzieckiego tysiące żołnierzy i cywilów. Dla większości z nich była to jedyna szansa na uratowanie życia i – jak pokazały kolejne wydarzenia – także na opuszczenie ZSRR. W sierpniu 1942 r. rozpoczęto bowiem akcję ewakuacji, która objęła ok. 77 tys. żołnierzy i 43 tys. cywilów. Ewakuowani Polacy przez Iran dotarli do Palestyny i Egiptu, gdzie utworzono z nich Armię Polską na Wschodzie, ta zaś stała się podstawą dla sformowanego rok później 2. Korpusu Polskiego, który wziął udział w walkach na Półwyspie Apenińskim, wykazując się bohaterstwem i poświęceniem m.in. w walkach o Monte Cassino.

 

wstecz