Aktualności

Dzisiaj obchodzimy Święto Narodowe Trzeciego Maja. W związku z tym chcemy przypomnieć, że rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja była ważna także dla Polaków w mundurach w obozach jenieckich, i to zarówno podczas I, jak i II wojny światowej. Mówi o tym m.in. tekst zamieszczony w czasopiśmie pt. „Jeniec Polak”, redagowanym i wydawanym przez nich w latach 1917–1919 w obozie jenieckim we francuskim miasteczku Le Puy nad górną Loarą.

Obóz prawie przez cały okres wojny, stanowił główne miejsce internowania Polaków z szeregów niemieckiego i austro-węgierskiego wojska, którzy trafili do niewoli francuskiej w trakcie walk na froncie zachodnim. Był też pierwszym, jaki władze francuskie dla nich utworzyły, dzięki staraniom środowisk polonijnych we Francji, którym przewodził syn Adama Mickiewicza, Władysław z żoną i córką, i Francuzów sympatyzujących z Polakami, o odmienne traktowanie Polaków z zaborczych armii, pochodzących głównie z zaborów pruskiego i austriackiego, w tym najwięcej z Wielkopolski i Śląska oraz Prus Królewskich. Obóz należał do miejsc internowania o dużo łagodniejszym reżimie i szeregu jenieckich swobód. Grupował wyselekcjonowanych jeńców o profrancuskich sympatiach. Przeszło przez niego ok. 20 tys. osób.

Samo pismo (tygodnik) jest niezwykłym dokumentem. Pokaźnych rozmiarów tom, który zakupiliśmy w 2011 r., zawiera komplet 75 numerów. Zostały one oprawione, solidnie i ze znawstwem połączone wspólną, skromną, tekturowo-płócienną okładką z tekstem wyjaśniającym zawartość i znakiem graficznym pisma, a dziś także z wyraźnie widocznymi śladami czasu, jaki upłynął od momentu zakończenia jego wydania. Gazecie nadano skromną, jednokolorową szatę graficzną. Winietę pisma tworzył wytłuszczony tytuł, którego pierwszą literę zdobił orzeł z rozpostartymi skrzydłami, a kończył rysunek nagiego, pochylonego mężczyzny, zsuwającego z nogi kajdany.

Zainteresowanych czasopismem odsyłamy do artykułu dr Violetty Rezler-Wasielewskiej, która omówiła je w 36. tomie „Łambinowickiego Rocznika Muzealnego” na stronach 133–151. Wracając natomiast do dzisiejszego święta, przytaczamy słowa jeńców z maja 1918 r., które rozpoczynały ich tekst: „Co roku o tym czasie w całej Polsce, nie zważając na sztuczne, przez łupieżców narzucone granice, rodacy obchodzą uroczyście rocznicę Trzeciego Maja”.