Aktualności

Dzisiaj, 4 kwietnia, mija 83 rocznica wydarzeń, które choć określane były takimi eufemizmami, jak „zakończenie śledztwa”, „rozładowanie” czy „likwidacja” obozu w Ostaszkowie, w istocie sprowadzały się do masowej zbrodni na polskich jeńcach wojennych. W historiografii i publicystyce funkcjonuje ona pod nazwą Zbrodnia Katyńska. Wiemy przy tym, że choć Las Katyński stał się symbolem drobiazgowo zaplanowanej przez NKWD eksterminacji polskich elit mundurowych, to faktyczne miejsca ich pochówku, egzekucji, a wcześniej kilkumiesięcznej izolacji w obozach, były różne i przestrzennie rozproszone.

Do takich miejsc należał obóz specjalny NKWD w Ostaszkowie. Ulokowany w zabudowaniach poklasztornych na wyspie jeziora Seliger cechował się szczególnie trudnymi warunkami niewoli oraz tym, że w przeciwieństwie do obozów w Kozielsku i Starobielsku, przebywało w nim relatywnie niewielu oficerów Wojska Polskiego, za to aż 6316 oficerów i szeregowych funkcjonariuszy Policji Państwowej i Policji Województwa Śląskiego.

Ci ostatni stanowili wyjątkową grupę, ponieważ wielu z nich miało w swych biografiach powstańczą kartę oraz lata pracy na rzecz wzmacniania polskiej tożsamości na Śląsku. Do ostatnich chwil byli utrzymywani w przeświadczeniu, że mają szansę przetrwać niewolę i powrócić do rodzin, podczas gdy ich tragiczny los przypieczętowano już 5 marca 1940 r. Decyzją najwyższych władz ZSRR jako „zadeklarowani i nie rokujący nadziei na poprawę wrogowie władzy sowieckiej” zostali skazani na śmierć. Akcja „rozładowania” ostaszkowskiego obozu rozpoczęta 4 kwietnia zakończyła się 19 maja 1940 r. Podczas jej trwania rozstrzelanych zostało 1231 śląskich policjantów, uprzednio przetransportowanych do kazamatów w Kalininie (Twerze). 

Mord znalazł swój epilog w masowych mogiłach w Miednoje, gdzie potajemnie wywożono zwłoki ofiar, w wyniku czego to właśnie tam znajduje się największa na świecie nekropolia policyjna, a jednocześnie największy cmentarz powstańców śląskich.

Wystawa  pt.  „Zgładzona formacja. Policja Województwa Śląskiego 1922–1939”, przygotowana przez katowicki odział Instytutu Pamięci Narodowej i Muzeum w Tarnowskich Górach, przypomina o tych faktach. Można ją zwiedzać w opolskiej siedzibie CMJW do 5 maja br.