Aktualności

Podobnie jak w minionych latach, także w tym roku w Sztutowie odbyło się Forum Pamięci, zorganizowane przez Muzeum Stutthof oraz Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau. Podczas trwających od 5 do 6 września obrad, jego uczestnicy, wśród których znaleźli się przedstawiciele blisko 20 muzeów oraz instytucji naukowo-badawczych, prezentowali swoje najnowsze projekty.

W pierwszym panelu zatytułowanym „Teraźniejsze pamiętanie” uwagę słuchaczy przykuły kwestie związane z obecnym stanem pamięci o zbrodniach II wojny światowej i znaczeniu tego doświadczenia dla współczesnych, także w kontekście nowych konfliktów zbrojnych, m.in. w Birmie. Sporo pytań wywołał referat prof. Adama Szpaderskiego z Uniwersytetu SWPS w Warszawie, który przedstawił główne założenia programu badawczego w zakresie ekonomiki miejsc pamięci. W trakcie tego panelu uczestnicy forum zwiedzili też nową wystawę czasową Muzeum Stutthof pt. „Przemilczana kategoria. Więźniowie z różowym trójkątem w KL Stutthof”, co było naturalnym przejściem do drugiej części spotkania. W jej trakcie zaprezentowane zostały najbardziej interesujące wystawy zrealizowane przez muzea martyrologiczne w minionym roku oraz założenia dotyczące zaplanowanych na kolejne lata ekspozycji. Z uwagi na fakt, iż u podstaw działalności wystawienniczej, ale też edukacyjno-popularyzatorskiej i upamiętniającej muzeów – miejsc pamięci znajdują gruntowne badania naukowe, to właśnie prezentacja nowych obszarów badawczych zakończyła pierwszy dzień forum.

Drugi dzień rozpoczął się od problemu odkrywania śladów przeszłości. Prelegenci zwrócili przy tym uwagę na potencjał tkwiący zarówno w tradycyjnych poszukiwaniach archiwalnych, jak i pracach archeologicznych czy też multidyscyplinarnych badaniach wykorzystujących różne metody (projekt Muzeum w Treblince). Wśród występujących znalazła się dr Anna Czerner z naszego Muzeum, która przedstawiła założenia i wyniki socjologicznych badań przeprowadzonych w 2017 r. wśród mieszkańców Łambinowic i okolicznych miejscowości. Reprezentantka CMJW wystąpiła też w kolejnym panelu forum zatytułowanym „Przestrzenie upowszechniania pamięci”. Doktor Renata Kobylarz-Buła przedstawiła projekt edukacyjny pt. „Tatusiu, kiedy wrócisz?” Polskie rodziny w latach II wojny światowej, którego efektem była wystawa mobilna oraz towarzyszący jej materiał filmowy i edukacyjny. Obok niej swoimi najnowszymi projektami w dziedzinie edukacji i popularyzacji tematyki martyrologicznej podzielili się także pracownicy Państwowego Muzeum Auchwitz-Birkenau, Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Państwowego Muzeum na Majdanku oraz Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie. Referaty z następnego panelu stały się z kolei okazją do dyskusji o rozmaitych zagadnieniach dotyczących codzienności  w muzeach – miejscach pamięci, w tym m.in. wolontariatu, wykorzystania Internetu do popularyzowania wiedzy czy też inicjowania prac wydawniczych. Ostatnią część forum rozpoczęło wystąpienie Pauliny Florjanowicz, która przedstawiła działania w zakresie ochrony miejsc pamięci kierowanego przez siebie Departamentu Dziedzictwa Kulturowego w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pozostałe referaty dotykały rozmaitych zagadnień, m.in. metodologii pozyskiwania zbiorów (w Muzeum Holocaustu) czy też badań nad oddziaływaniem i recepcją działań muzeów (na przykładzie nowej wystawy stałej Żydowskiego Instytutu Historycznego).

Interesującym podsumowaniem obrad była analiza programów i przebiegu dotychczasowych edycji Forum Pamięci, które – jak zgodnie podkreślają wszyscy uczestnicy – są najlepszą okazją do wzajemnego poznania, wymiany doświadczeń i wielu owocnych dyskusji.

fot. Waldemar Szymański