Losy indywidualne

Douglas Bader (1910–1982), pilot samolotów wojskowych, as lotnictwa brytyjskiego, łamiący społeczne konwenanse i zasady, niepoprawny, wielokrotny uciekinier z obozów jenieckich. Gdziekolwiek się pojawił, budził irytację, gniew, ale i podziw. Do dziś jego odwaga, determinacja w walce z własną niepełnosprawnością i paraliżującym wolę oporu strachem, inspirują ludzi na całym świecie.

Douglas Bader rozpoczął swoją przygodę z lataniem w elitarnej akademii lotniczej w Cranwell w 1928 r. Po jej ukończeniu otrzymał awans oficerski i został przydzielony do 23 Dywizjonu Myśliwskiego Królewskich Sił Powietrznych (Royal Air Force, RAF), który stacjonował na lotnisku w Kenley. Kariera D. Badera została jednak gwałtownie przerwana już na samym początku służby, gdy popisując się akrobacjami lotniczymi, rozbił samolot. Ciężko rannemu lotnikowi amputowano wówczas nogi, zmiażdżone w wypadku. Ogromnym wysiłkiem D. Bader zdołał powrócić do zdrowia, choć początkowo lekarze nie dawali mu szans na przeżycie. Dzięki wytrwałej rehabilitacji nauczył się korzystać z protez i odzyskał sprawność ruchową. Zdołał nawet powrócić za stery samolotu. Niemniej w kwietniu 1933 r. przeszedł na wojskową emeryturę. Do służby powrócił we wrześniu 1939 r. Miał wtedy 29 lat i był zdecydowanie starszy od większości swoich kolegów. Wiosną 1940 r. jego 222. Dywizjon Myśliwski osłaniał ewakuację żołnierzy z plaż Dunkierki, tu też odniósł swoje pierwsze powietrzne zwycięstwo. [Zdjęcie – D. Bader] Podczas bitwy o Anglię dowodził 242. Dywizjonem Myśliwskim, który właśnie jego determinacji i umiejętnościom organizacyjnym zawdzięczał wysoką skuteczność. Bader okazał się również wybitnym znawcą taktyki lotniczej, proponując na podstawie zdobytych w boju doświadczeń reorganizację struktury brytyjskiego lotnictwa. Awans na stopień podpułkownika wiązał się również z sukcesami odnoszonymi w walce z Luftwaffe. Latając na samolotach Hawker Hurricane oraz Supermarine Spitfire Mk V do sierpnia 1941 r. zestrzelił 22 samoloty wroga, co dawało mu piąte miejsce na liście asów RAF-u (20 zwycięstw indywidualnych, 4 zespołowe, 6 prawdopodobnych zestrzeleń i 11 uszkodzonych samolotów niemieckich). [Zdjęcie – D. Bader, rys. Cuthbert Orde]

Szczęśliwa passa D. Badera zakończyła się 9 sierpnia 1941 r., gdy podczas rutynowego lotu nad okupowaną Francją, jego samolot został zestrzelony. Lotnik przeżył, ale opuszczając kokpit, musiał odciąć zaklinowane w jego wnętrzu protezy. Za sprawą niemieckiego asa myśliwskiego płk. Adolfa Gallanta, który odpowiadał za zestrzelenie D. Badera, Niemcy zgodzili się, by brytyjski samolot zrzucił za linią frontu nową protezę. Gdy lotnik powrócił do zdrowia, próbował wydostać się z obozu. Najdłużej w niewoli przebywał w Stalagu VIII B (344) Lamsdorf. W obozie był człowiekiem bardzo aktywnym. Domagał się przestrzegania praw jenieckich. Był charyzmatyczny, ale bardzo wymagający, czasem wręcz nieuprzejmy i kłótliwy, znany z buntowniczej natury. Wing Commander Douglas Bader, nawet przez wrogów uznawany był za wyjątkowo uzdolnionego pilota. Po nieudanej ucieczce pozbawiono go protez, aby utrudnić mu przygotowanie kolejnej. Jednak 31 lipca 1942 r. D. Bader zdołał zbiec z obozu w towarzystwie kpt. Johna Palmera. Obaj zostali schwytani po 10 dniach i skierowani do Oflagu IV C Colditz, gdzie wiosną 1945 r. odzyskali wolność.
W czerwcu 1945 r. D. Badera awansowano do stopnia pułkownika. W lutym 1946 r. zakończył służbę w RAF-ie.

 Po wojnie D. Bader poświęcił się działalności na rzecz osób niepełnosprawnych. Regularnie odwiedzał szpitale dla weteranów. W 1976 r., za udział w II wojnie światowej i pomoc niepełnosprawnym weteranom, Królowa Elżbieta II odznaczyła go Orderem za Wybitną Służbę (Distinguished Service Order) i dwukrotnie Zaszczytnym Krzyżem Lotniczym (Distiguished Flying Cross). Otrzymał również tytuł szlachecki.