Stalag VIII B (344) Lamsdorf
Stalag VIII B (344) Lamsdorf
Stalag VIII B powstał 4 października 1939 r. Zlokalizowany był na terenie dawnego obozu II (Lager II), określanego początkowo jako obóz artylerii polowej (Feldlager). Przez lata szkolili się tu pruscy, a później niemieccy żołnierze. W czasie kolejnych wojen przetrzymywano tu jeńców: w trakcie wojny prusko-francuskiej (1870–1871) – żołnierzy francuskich, a podczas I wojny światowej – żołnierzy państw ententy.
W okresie międzywojennym w obozie II mieszkali niemieccy przesiedleńcy z polskiej części Górnego Śląska, głównie pracownicy Dyrekcji Kolei Rzeszy w Katowicach wraz z rodzinami, którzy w związku ze zmianą granicy i koniecznością przeniesienia siedziby dyrekcji do Opola, tutaj oraz w obozie I oczekiwali na zorganizowanie nowych miejsc pracy i mieszkań. W dwudziestoleciu międzywojennym odbywały się tu również liczne szkolenia sportowe i wojskowe.
W latach II wojny światowej powstał na tym obszarze niemiecki obóz, stanowiący część jenieckiego kompleksu Lamsdorf, należącego do największych w Europie. Obóz zorganizowano już w sierpniu 1939 r. jako przejściowy (Dulag B). W październiku przekształcono go w obóz stały dla szeregowych i podoficerów, zmieniając jego nazwę na Stalag VIII B Lamsdorf. W połowie 1943 r. podporządkowano mu pobliski Stalag 318/VIII F Lamsdorf, a potem także Stalag VIII D Teschen (Cieszyn). W końcu 1943 r. obóz przemianowano na Stalag 344 Lamsdorf i pod tą nazwą funkcjonował do końca wojny.
Pierwszy transport jeńców, liczący ok. tysiąca żołnierzy Wojska Polskiego, przybył tu 5 września 1939 r. Oprócz żołnierzy w pierwszym okresie przetrzymywano tu krótko jeńców cywilnych, wśród których był m.in. o. Maksymilian Kolbe. W połowie 1940 r. miejsce polskich jeńców wojennych skierowanych w większości do obozów w głębi Rzeszy zajęli jeńcy brytyjscy. Niebawem izolowano tu także żołnierzy innych armii walczących z III Rzeszą: francuskiej, belgijskiej, jugosłowiańskiej, greckiej i amerykańskiej. Ze względu na dużą liczebność Brytyjczyków (ok. 48 tysięcy), których przetrzymywano tu nieprzerwanie do końca wojny, obóz nazywano potocznie brytyjskim (Britenlager).
Warunki bytowe i reżim obozowy były podobne do tych, jakie panowały w innych obozach jenieckich w III Rzeszy. Jeńców przymusowo zatrudniano w rolnictwie, leśnictwie i przemyśle. Aby przetrwać niewolę, angażowali się w działalność kulturalno-oświatową, religijną i sportową. Pomocą były także listy i paczki przesyłane przez bliskich oraz organizacje charytatywne.
W styczniu 1945 r. nastąpiła ewakuacja jeńców. Obóz opuścili wszyscy zdolni do marszu. Oddziały Armii Czerwonej wkroczyły tu 18 marca 1945 r. W latach czterdziestych XX w. polskie władze wojskowe uruchomiły na tym obszarze poligon. Aż do jego likwidacji w 2000 r. miejsce to było dla turystów niedostępne. Z obozowej zabudowy przetrwało niewiele: baseny przeciwpożarowe oraz fragmenty baraków mieszkalnych i pomieszczeń magazynowych. Zachowała się także Aleja Kasztanowa, którą byli prowadzeni jeńcy.