Aktualności

Muzealne statystyki nie pozostawiają wątpliwości: mijający rok był dla Działu Zbiorów i Konserwacji bardzo owocny na jednym z podstawowych pól jego działalności, jakim jest pozyskiwanie do zbiorów kolejnych jenieckich artefaktów. To żmudny proces, wymagający m.in. kompetencji społecznych, realizowany poprzez kontakty z darczyńcami oraz oferentami, przyjmowanie darowizn oraz zakupy od osób fizycznych i kolekcjonerów.

Dużą pomocą w powiększaniu zbiorów drogą darowizn była akcja „Ocalone pamiątki, zachowana pamięć”, której celem jest ocalenie jenieckich artefaktów przed destrukcją i zapomnieniem, w czym wspierają nas ludzie dobrej woli, tacy jak na przykład lutniczka Katarzyna Bednarz, dzięki której udało się zabezpieczyć przed niszczeniem skrzypce z Oflagu VII A Murnau. Akcja przyniosła sporo wiadomości listowych, mailowych oraz tych z mediów społecznościowych. Znaczenie miały również rekomendacje osób, które już wcześniej nawiązały kontakt z Muzeum i na podstawie tych doświadczeń z przekonaniem kierowały naszych pracowników do kolejnych krewnych jeńców wojennych oraz swym własnym przykładem zachęcały potencjalnych darczyńców do powierzenia Muzeum cennych artefaktów.

W sumie w 2024 r. do Muzeum trafiło 1682 rozmaitych świadectw losów kilkudziesięciu jeńców z okresu II wojny światowej. Pochodziły one zarówno z darowizn, jak i zakupów realizowanych głównie dzięki środkom ze „skarbony”, tj. zbiórki publicznej. Nabytki pochodzą przede wszystkim od Polaków. Aż jedna czwarta z nich to mieszkańcy województwa mazowieckiego, głównie stolicy, 16% darczyńców to mieszkańcy woj. wielkopolskiego, 11% – osoby z woj. kujawsko-pomorskiego, po 8% – mieszkańcy woj. małopolskiego i opolskiego. W zestawieniach nie pojawiają się jedynie województwa lubuskie oraz podlaskie. Darczyńcy spoza kraju to m.in. pochodzący z Wielkiej Brytanii, Kanady i Australii potomkowie żołnierzy brytyjskich przetrzymywanych w Stalagu VIII B (344) Lamsdorf. Na osobną wzmiankę zasługuje współpraca ze Sławomirem Witkowskim, łambinowickim pasjonatem historii, która zaowocowała przekazaniem do Muzeum 13 obiektów, przede wszystkim korespondencji – tak jenieckiej, jak i wysyłanej z poligonu Lamsdorf.

Zdecydowana większość nowych obiektów w zbiorach Muzeum to listy, karty pocztowe, telegramy. Korespondencja jeniecka stanowi aż 77% wszystkich przekazanych artefaktów. I tak w największym, bo liczącym 721 obiektów zbiorze (spuściźnie ppor. Jana Juliana Lewandowskiego, jeńca Oflagu VII A Murnau), korespondencja to niemal 88% całości zbioru. Pozostałe obiekty przekazywane w 2024 r. to m.in.: archiwalne fotografie (13%), grafiki i rysunki (5%), dokumenty urzędowe wytworzone dla żołnierzy i jeńców wojennych (3%), przedmioty osobiste (2%) czy namalowane w obozach obrazy (1%). Wśród nowych muzealiów uwagę zwracają dwa niepozorne przedmioty: szkatułka wykonana przypuszczalnie w pobliżu Piotrkowa Trybunalskiego przez jeńca radzieckiego oraz kubek należący do Włocha, Aldo Pezzato, jeńca Stalagu 130 Zambrow. Te wykonane z dostępnych materiałów drobiazgi, na których jeńcy rytowali swoje imiona i/lub nazwiska przypuszczalnie były formą zapłaty bądź odwdzięczenia się za ratującą życie żywność.

Za wszystkie bezinteresowne gesty bardzo dziękujemy!

Jedną z osób, które zdecydowały się na przekazanie pamiątek do naszych zbiorów była Maria Beczkiewicz, krewna kpt. Zygmunta Kokocińskiego, jeńca Oflagu VII A Murnau. Zachęcamy do obejrzenia rozmowy przeprowadzonej z panią Marią przez Krzysztofa Harupę z Działu Zbiorów i Konserwacji:

Realizacja: Sławomir Mielnik/CMJW.