W działalności Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych konkursy mają długoletnią tradycję i szczególną pozycję. Są adresowane zarówno do środowisk byłych jeńców wojennych, jak i dzieci, młodzieży oraz nauczycieli. Niektóre z nich odbywają się regularnie i systematycznie, inne jednorazowo. Atrakcyjna forma konkursów pozwala na realizację celów edukacyjnych przyjętych w programie „Pedagogika pamięci”. Ta forma popularyzacji problematyki jenieckiej uświadamia, czym jest wojna, wzbudza refleksję, zachęca do twórczego wysiłku, daje satysfakcję z udziału w rywalizacji. Pozwala również na wzbogacenie zbiorów muzealnych o wspomnienia i relacje z niewoli czy dokumentację fotograficzną, a także prace plastyczne i nagrania, prezentowane później na wystawach.

Konkursy organizowane przez muzeum cyklicznie: