Relacja z wyjazdu studyjnego do miejsc pamięci na Górnym Śląsku

30 stycznia dyrekcja oraz pracownicy naszego Muzeum, w ramach wyjazdu studyjnego, odwiedzili na Górnym Śląsku dwa miejsca związane z największymi systemami totalitarnymi XX wieku: nazizmem i ko­munizmem. 

Wyjazd rozpoczął się od zwiedzania w Jaworznie pozostałości po byłych obozach: filii KL Auschwitz – Nebenlager Neu-Dachs oraz Centralnym Obozie Pracy Jaworzno, gdzie naszą delegację przyjął Prze­mysław Dudzik – dyrektor Muzeum Miasta Jaworzna oraz Adrian Rams – pracownik tego mu­zeum.

Niemiecki obóz koncentracyjny funkcjonował w tym miejscu w latach 1943–1945, na­tomiast w 1945 r. polskie władze komunistyczne przejęły istniejącą infrastrukturę, two­rząc w tym miejscu Cen­tralny Obóz Pracy Jaworzno. Przetrzymywano w nim różne kategorie osób, w tym ludność niemiecką, osoby, które podpisały niemiecką listę narodowościową i osoby podejrzewane o współpracę z Niemcami, w tym też osadzone w obozie na podstawie sankcji prokuratorskich, żoł­nierze podziemia antykomunistycznego, Ukraińcy i Łemkowie. W 1949 r. nastąpiła likwidacja obozu pracy, a w jego miejsce utworzono Centralne Więzienie dla Młodocianych Więźniów Politycznych w Jaworznie. W styczniu 1956 r. przekształcono je w Centralne Więzienie Jaworzno, które zlikwidowano już w sierpniu tego samego roku. Z tą bardzo złożoną historią miejsca pracownicy naszego Muzeum zapoznali się na wystawie stałej pt. Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1946, która została otwarta jesienią 2014 r. w Muzeum Miejskim w Jaworznie. W sposób interesujący historię miejsca i samą ekspozycję przedstawił Adrian Rams – jej kurator.

Ostatnim punktem wyjazdu studyjnego była wizyta przed bramą obozów w Świętochłowicach. To kolejne miejsce, które było wykorzystywane jako obóz w dwóch systemach totalitarnych: nazizmie i komunizmie. W latach 1943–1945 znajdowała się tam filia KL Auschwitz – Nebenlager Eintrachthütte, a od lutego do listopada 1945 r. funkcjonował w tym miejscu obóz pracy, przeznaczony w zasadniczej mierze dla ludności niemieckiej i osób, które podpisały volkslistę.

Wizycie towarzyszyły dyskusje dotyczące problemu upamiętniania w Polsce „miejsc z podwójną przeszłością”.

wstecz