Relacja z prezentacji książki pt. Koniec wojny na Śląsku. Rok 1945. Studia i materiały

W spotkaniu, które miało miejsce 21 czerwca br. w siedzibie Muzeum przy ul. Minorytów 3 w Opolu, uczestniczyło wielu znakomitych gości. Wśród nich Wicemarszałek Województwa Opolskiego Roman Kolek, a także autorzy i redaktorzy książki: prof. dr hab. Krzysztof Kawalec (IPN we Wrocławiu, Uniwersytet Wrocławski), dr Ksawery Jasiak (IPN w Opolu, Politechnika Opolska) i dr Piotr Stanek (kierownik Działu Naukowego Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych), a także dyrektor Instytutu Śląskiego i jednocześnie Naczelnik Delegatury IPN w Opolu, dr Bartosz Kuświk.

Zaraz po otwarciu spotkania, którego dokonali dr Violetta Rezler-Wasielewska, dyrektor CMJW oraz dr Bartosz Kuświk, prof. dr hab. K. Kawalec odniósł się do idei powstania książki, tj. sesji naukowej z 2015 r. poświęconej trudnemu rokowi 1945 na Śląsku. Z kolei dr  P. Stanek przedstawił informacje o samej książce, zawierającej 17 artykułów autorstwa osób z różnych instytucji naukowych i kulturalnych Opola, Wrocławia i Katowic, i zwięźle zrelacjonował treść poszczególnych materiałów, z wyjątkiem tych, których autorzy byli obecni na sali, i którzy sami skomentowali następnie swoje opracowania. Byli to: dr hab. Marek Białokur i dr Mariusz Patelski (Uniwersytet Opolski). W nawiązaniu do ich wypowiedzi dr hab. Robert Klementowski z wrocławskiego oddziału IPN (także Uniwersytetu Wrocławskiego) zwrócił uwagę m.in. na potrzebę rozróżnienia pamięci zbiorowej i historii oraz różnice w podejściu polityków oraz tzw. zwykłych ludzi do wojny. Do dyskusji włączył się Edward Haduch, przedstawiciel Stowarzyszenia „Blechhammer – 1944”, które obecnie tworzy Muzeum Śląskiej Bitwy o Paliwo „Blechhammer 1944” w Kędzierzynie-Koźlu, a zatem jest środowiskiem pasjonatów lokalnej historii popularyzujących ją. Rodzinna historia żołnierza AK i jeńca Stalagu 344 Lamsdorf na temat Kazimierza Dziekońskiego, zachęciła z kolei innych uczestników spotkania, dla których wojenne losy ważnych dla nich osób, są źródłem refleksji, nierzadko również inspiracji do starań służących rekonstrukcji i popularyzacji tych losów, do prezentacji własnych przemyśleń. Taka były m.in. wypowiedź prof. dr hab. Jana Kubika. W dyskusji pojawiły się też opinie, że w książce mało się mówi o aspektach militarnych w roku 1945 czy, iż brakuje w niej relacji rodzimej ludności Śląska. Obie kwestie zostały omówione. Pierwsza spotkała się z kontrargumentem, że nie stało się źle, bo akcent na losach ludzi jest dla nich samych istotniejszy. Druga została rozszerzona o wniosek Arkadiusza Wickiewicza, który odniósł się do konieczności mówienia o tzw. tragedii górnośląskiej z perspektywy „niewolników” i czerwonoarmistów. Zamykający ożywioną rozmowę o zagadnieniach poruszonych w książce, Wicemarszałek Roman Kolek z zadowoleniem stwierdził, że spotkanie jest dowodem na duże zainteresowanie nimi, oraz iż zainteresowanie to ma kontekst jednoznacznie potępiający wojnę, zatem w tym sensie jest bardzo pozytywne.

Na zakończenie dr Violetta Rezler-Wasielewska oraz dr Bartosz Kuświk podziękowali autorom i redaktorom za przygotowanie i prezentację książki, a gościom za udział w spotkaniu. Rozmowy toczyły się jeszcze długo w kuluarach. Była też możliwość nabycia książki, która od spotkania czeka na czytelników w IPN-ie. Serdecznie zachęcamy do jej lektury.

wstecz