Aktualności

21 maja (czwartek) w opolskiej siedzibie Muzeum odbyła się konferencja naukowa pt. Koniec wojny na Śląsku 1945 r., zorganizowana przez Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu oraz Instytut Pamięci Narodowej. Delegaturę w Opolu.

Otwarcia konferencji dokonali wspólnie dyrektor Muzeum dr Violetta Rezler-Wasielewska i Naczelnik Delegatury w Opolu Instytutu Pamięci Narodowej prof. Krzysztof Kawalec. Najpierw w dwóch równolegle obradujących blokach poruszono kwestie polityczno-społeczne i militarne. Zagadnienie funkcjonowania NSDAP na Śląsku przedstawili profesorowie z Uniwersytetu Wrocławskiego: Marek Maciejewski i Tomasz Kruszewski. Reprezentujący Uniwersytet Śląski prof. Ryszard Kaczmarek poruszył politykę narodowościową niemieckich władz wojskowych w odniesieniu do mieszkańców Śląska, służących w Wehrmachcie. Różne aspekty składające się na obraz życia codziennego na Górnym Śląsku w latach II wojny Światowej przybliżyła dr Adriana Dawid z Uniwersytetu Opolskiego, a dr Bernard Linek z Instytutu Śląskiego w Opolu skupił się na funkcjonowaniu Opola pod hitlerowską swastyką. Dr Dariusz Węgrzyn z OBEP IPN w Katowicach zajął się tematem deportacji do ZSRR mieszkańców Górnego Śląska w 1945 r., zwłaszcza w kontekście ich przymusowego zatrudnienia w radzieckiej gospodarce. Dr Ksawery Jasiak z opolskiej delegatury IPN ukazał wzajemne relacje między milicjantami, a czerwonoarmistami na Śląsku Opolskim w pierwszym okresie po zakończeniu II wojny światowej. Dzięki prelegentce z Archiwum Państwowego w Katowicach Darii Czarneckiej mogliśmy poznać kulisy ostatniej zbrodni Johannesa Thümmlera, szefa katowickiego gestapo, a następnie komendanta policji bezpieczeństwa prowincji górnośląskiej. Kamil Weber (doktorant UO) skupił się natomiast na ukazaniu działalności Maksymiliana Kośnego na Śląsku Opolskim w trakcie i po zakończeniu II wojny światowej.

W sesji militarnej Waldemar Ociepski ze Stowarzyszenia "Blechhammer - 1944" przedstawił zagadnienie obecności Amerykanów nad Śląskiem w 1944 r. Dr Marek Białokur z Uniwersytetu Opolskiego przytoczył różne przykłady podgrzewania wśród czerwonoarmistów nienawiści do Niemców przed wkroczeniem na Śląsk. O tym, jak wyglądało zajęcie Śląska przez tą armię opowiedział prof. Mikołaj Iwanow, również z Uniwersytetu Opolskiego, a dr Joanna Hytrek-Hryciuk z wrocławskiego oddziału IPN skupiła się na obecności żołnierzy tej armii na Dolnym Śląsku. Arkadiusz Karbowiak z Opola zajął się kwestią udziału żołnierzy estońskich w walkach na Śląsku po stronie niemieckiej, Marek Włodarczyk z Oławy przedstawił działania 55 korpusu strzeleckiego Armii Czerwonej w marcu 1945 r., a Paweł Kukurowski z Wrocławia - walki o Krapkowice w 1945 r. Ostatnie wystąpienie w tej sesji dr. Piotra Stanka z naszego Muzeum, dotyczyło marszów ewakuacyjnych więźniów obozów koncentracyjnych, jeńców wojennych i robotników przymusowych na terenie Śląska Opolskiego.

Trzecią, wspólną sesję obrad rozpoczęło wystąpienie dr. Roberta Żurka, dyrektora Oddziału IPN we Wrocławiu, który - wespół z prof. K. Kawalcem - zapowiedział inaugurację działalności Opolskiego Centrum Edukacyjnego IPN "Przystanek Historia" (więcej informacji na ten temat już wkrótce na naszej stronie).

Koniec jenieckiej historii w Stalagu 344 Lamsdorf w Łambinowicach w 1945 r. przedstawiła - również za pomocą niepublikowanych wcześniej materiałów wizualnych - dyrektor Muzeum dr Violetta Rezler-Wasielewska, a dr Renata Kobylarz-Buła - zastępca dyrektora Muzeum - naszkicowała źródła konfliktu dwóch pamięci: niemieckiej i polskiej, w odniesieniu do tragicznej przeszłości Lamsdorf/Łambinowic. Obraz końca wojny ukształtowany w środowisku byłych mieszkańców na przykładzie Ziemi Kłodzkiej zaprezentowała dr hab. Małgorzata Ruchniewicz z Uniwersytetu Wrocławskiego, a doktorant z tejże uczelni, Marek Szajda, przybliżył wątek organizacji życia żydowskiego na Dolnym Śląsku tuż po zakończeniu wojny. Doktorant z Uniwersytetu Opolskiego, Marcin Sroka, skupił się natomiast na przedstawieniu obrazu wojny w pamięci mieszkańców dwóch podopolskich wsi, co było wynikiem jego udziału w projekcie Multimedialna Kronika Opolszczyzny. Specyficzny rodzaj źródła archiwalnego, jakim są akta uznania za zmarłego, i ich przydatność do badań naukowych, w odniesieniu do powiatu kluczborskiego, omówił Przemysław Wojciechowski z opolskiej delegatury IPN. Kilkukrotnie odbywająca się dyskusja była dobrą okazją dla zebranych, by podzielić się własnymi przeżyciami i przemyśleniami w odniesieniu do dramatycznego czasu końca wojny na Śląsku.

Podsumowania całodziennych obrad, które były kolejnym przyczynkiem w kierunku jeszcze lepszego poznania wydarzeń na Śląsku sprzed 70 lat, a także zakończenia konferencji dokonał prof. Krzysztof Kawalec.

Patronat honorowy:	Patronaty medialne:
Prezydent Miasta Opola	Nowa Trybuna Opolska	Radio Opole	TVP Opole