Aktualności

25 lutego (środa) w Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi odbyło się spotkanie promocyjne naszego wydawnictwa pt. Za drutami oflagów. Studium socjologiczne. Jego autorka prof. Anna Matuchniak-Krasuska, w rozmowie z pracownikami muzeum łódzkiego i naszej placówki, przedstawiła kulisy powstania tej interesującej publikacji.

Spotkanie poprowadził pracownik Muzeum Tradycji Niepodległościowych, Przemysław Stępień, zaś jego rozmówcami były: profesor Anna Matuchniak-Krasuska – autorka publikacji oraz dr Violetta Rezler-Wasielewska i dr Renata Kobylarz-Buła – przedstawiciele naszego muzeum, które książkę wydało.

Profesor Anna Matuchniak-Krasuska w trakcie spotkania przypomniała, że źródłem inspiracji tematyką oflagów były w jej przypadku losy dziadka – kpt. Konrada Majcherskiego, oficera 25 pułku piechoty z Piotrkowa Trybunalskiego, jeńca wojennego numer 613 X A - Dulagu B Lamsdorf i oflagów X A Itzehoe, X A Sandbostel, X C Lübeck i II C Woldenberg. To jego pamiątki, wspomnienia i zachowania, świadczące o tym, iż z „obozu się nie wyrasta”, skłoniły autorkę do zajęcia się problemem niewoli polskich oficerów w okresie II wojny światowej w socjologicznym ujęciu.

Prowadzącego spotkanie interesowały kwestie związane z tzw. architekturą przemocy, tj. z takimi rozwiązaniami architektonicznymi, których celem było kontrolowanie jeńców, a w efekcie utrudnianie im życia toczącego się w prymitywnych warunkach. Profesor dowiodła, że rozwiązania architektoniczne i urbanistyczne zastosowane w oflagach były istotnym elementem instytucji totalnej. Takową instytucją – obok obozów jenieckich – są też obozy koncentracyjne, więzienia, zakłady poprawcze, ale i szpitale psychiatryczne czy domy opieki, tj. te placówki, gdzie wszelkie przejawy życia poddaje się permanentnej kontroli.

Przemysław Stępień zwrócił także uwagę na działalność kulturalną i religijną w oflagach oraz na powstanie specyficznego „obozowego” języka. Bohaterka spotkania przypomniała, że w oflagach znaleźli się przedstawiciele polskiej inteligencji, którzy odczuwali potrzebę uczestnictwa w szeroko rozumianym życiu kulturalnym i nawet trudne warunki obozowe nie były w stanie tego faktu zmienić. Co więcej zajmowanie się sztuką, wystawianie przedstawień teatralnych czy uprawianie sportu miało istotną funkcję terapeutyczną. Odnosząc się do kwestii językowych prof. Anna Matuchniak-Krasuska wskazała, że szczególnie interesujące było to słownictwo, które wytworzyli sami jeńcy. Były to różnego rodzaju neologizmy jak np.: „gefangeni”, „górale”, „kujony”, „foksy”, „foki”, „przydasie” i wiele innych, których znaczenie autorka zebranym w interesujący sposób przybliżyła.

W trakcie rozmowy pojawiły się też pytania odnoszące się do przestrzegania zasad międzynarodowego prawa wojennego przez władze niemieckie w stosunku do jeńców. Bohaterka spotkania wspólnie z dyrektor naszego muzeum dr Violettą Rezler-Wasielewska i jej zastępcą dr Renata Kobylarz-Buła przypomniały, że władze III Rzeszy ratyfikowały konwencję genewską o traktowaniu jeńców z 27 lipca 1929 r. i że jej – w odniesieniu do oficerów z państw koalicji antyhitlerowskiej (z wyjątkiem oficerów Armii Czerwonej) – w ogólnym kształcie przestrzegały.

Prezentacja publikacji spotkała się z dużym zainteresowaniem zebranych. Autorka odpowiadała na pytania dotyczące m.in. roli kar wymierzanych jeńcom w obozach czy też problemowi konfliktów w społeczności jenieckiej. Zainteresowani mieli także okazję nabyć publikację, której dotyczyło spotkanie, a która dostępna jest w naszym sklepie internetowym: http://sklep.cmjw.pl/?74,ksiazka_73.

Publikacja dofinansowana przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych