Aktualności

Archiwalia pozostające w zbiorach Muzeum wymagają stałej troski, a jednym z wielu ich wrogów jest czas, ponieważ tego rodzaju dokumenty podlegają naturalnemu procesowi degradacji, spowodowanemu dużym zakwaszeniem papieru. Aby temu zapobiec, a przynajmniej znacząco spowolnić niekorzystne zmiany, cenne dokumenty poddawane są specjalistycznym zabiegom konserwatorskim. W tym roku nasze Muzeum realizuje zadanie pt. „Konserwacja unikatowych list transportowych jeńców wojennych z lat 1939–1945”, dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jego celem jest przywrócenie właściwego stanu, zabezpieczenie oraz digitalizacja unikatowych akt zespołu archiwalnego Muzeum, zagrożonych nieodwracalnym uszkodzeniem. Właśnie przekazaliśmy do pracowni konserwatorskiej kolejne dokumenty, czyli 59 jednostek archiwalnych zespołu Wehrmachtauskunftstelle für Kriegerverluste und Kriegsgefangene (WASt), przechowywanego w opolskiej siedzibie Muzeum. Jest to największy tego rodzaju zbiór w Polsce. Obejmuje 5824 jednostki archiwalne z lat 1939–1945, a składa się z dokumentów, które docierały do Biura Informacyjnego Wehrmachtu ds. Strat Wojennych i Jeńców Wojennych, utworzonego przez Naczelne Dowództwo Wehrmachtu w 1939 r. Są to przede wszystkim akta personalne, tzw. listy transportowe, sporządzane przez komendantury poszczególnych obozów. Pochodzą one z 69 stalagów – obozów dla szeregowców i podoficerów oraz z 34 oflagów – obozów oficerskich, tworzących niemiecki system jeniecki w latach II wojny światowej. Zawierają szczegółowe informacje, pozwalające ustalić losy jenieckie indywidualnych osób: imię i nazwisko, narodowość jeńca, datę i miejsce urodzenia, imiona rodziców, stopień i przydział wojskowy, numer jeniecki, datę i miejsce wzięcia do niewoli, stan zdrowia oraz adnotacje o przeniesieniu z obozów, zwolnieniu z niewoli, skierowaniu na roboty przymusowe, ucieczce lub zgonie.

Proces konserwacji tak obszernego zbioru jest działaniem bardzo kosztownym i realizowanym cyklicznie. Dotychczas konserwacji poddano ok. 70% z najbardziej wymagających tego jednostek, a po wykonaniu zadania w tym roku liczba ta wzrośnie do 75%.

Warto pamiętać, że dokumenty te stanowią najważniejsze, często jedyne dostępne w Polsce, źródło informacji dotyczące indywidualnych losów polskich jeńców wojennych w czasie II wojny światowej. Na ich podstawie wystawiane są potwierdzenia dotyczące pobytu w niewoli, a także rozbudowywana jest cyfrowa muzealna baza danych. Efekty konserwacji zostaną zaprezentowane szerszej publiczności podczas bezpośrednich spotkań oraz na stronie www.cyfrowezbiory.cmjw.pl.

Projekt finansowany jest ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Marszałka Województwa Opolskiego