Aktualności

Od 3 do 7 maja br. organizowane są obchody 74 rocznicy wyzwolenia obozów koncentracyjnych Mathausen-Gusen – jednego z największych miejsc gehenny Polaków w czasie II wojny światowej. W Mauthausen-Gusen i podobozach poniosło śmierć co najmniej 90 tys. więźniów, z czego połowa w ostatnich czterech miesiącach istnienia obozu.

Warto dzisiaj zatem przypomnieć, że w grupie ofiar obozów Mauthausen-Gusen był płk Witold Dzierżykraj-Morawski, w wojnie obronnej 1939 szef sztabu Armii „Karpaty” i Armii „Małopolska”, a po krótkim pobycie w szpitalu PCK w Krakowie, jeniec oflagów: XI B Braunschweig, II C Woldenberg (Dobiegniew), II B Arnswalde (Choszczno) i II D Gross Born (Borne Sulinowo). Prawie w każdym z tych miejsc W. Dzierżykraj-Morawski był postacią wyróżniającą się. Niezwykle aktywny, charyzmatyczny, zwracał na siebie uwagę niemieckich władz obozowych i jenieckiej społeczności. Wywierał istotny wpływ na swoje otoczenie, m.in. jako starszy obozu II D Gross Born i jednocześnie dowódca jenieckiej konspiracji, związanej z organizacją Odra, która skupiała polskich jeńców wojennych oraz cywilnych robotników przymusowych na obszarze całego Pomorza. Za swą konspiracyjną działalność został aresztowany przez Niemców we wrześniu 1944 i osadzony w obozie koncentracyjnym Mauthausen. Stracono go tam wraz z kilku innymi polskimi oficerami, najbliższymi współpracownikami z oflagu, 9 grudnia 1944 r. Po wojnie został pośmiertnie awansowany na generała brygady.

Postać W. Dzierżykraja-Morawskiego przedstawił Andrzej Jaracz w książce pt. Generał Witold Dzierżykraj-Morawski 1895–1944 (Koszalin 2002) oraz w artykule Generał brygady Witold Dzierżykraj-Morawski i jego pobyt w obozach jenieckich, zamieszczonym w naszym wydawnictwie Zwykły żołnierski los. Jeńcy wojenni na Pomorzu Zachodnim (1939–1945) pod red. Jolanty Aniszewskiej, Renaty Kobylarz-Buły i Piotra Stanka (Opole 2011). Kilka szczegółów o bohaterze podaliśmy na naszym Facebooku.     

Zdjęcie pochodzi z: https://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Dzier%C5%BCykraj-Morawski